Je bijnieren hebben twee belangrijke functies: ze zetten je lichaam in gang in de ochtend na je slaap en ze verwerken alle stress die je dagelijkse activiteiten veroorzaken. Cortisol is het belangrijkste hormoon dat wordt afgegeven door de schors van de bijnieren. Het merg van de bijnieren produceert echter voornamelijk adrenaline. Adrenaline is verantwoordelijk voor gevoelens zoals agressie, de drang om te vluchten, angst en onrust. Wanneer men spreekt van uitgeputte bijnieren, bedoelt men eigenlijk de bijnier schors en de productie van cortisol. Dit artikel behandelt cortisol.
Cortisolsecretie
Cortisol wordt natuurlijk afgegeven in een 24-uurs cyclus, met de hoogste niveaus rond zes uur 's ochtends. Vanaf dat moment wordt er steeds minder cortisol afgegeven, en het laagste niveau wordt rond middernacht bereikt. Wanneer je slaapt, werkt het immuunsysteem om het lichaam op te ruimen, en lagere cortisolniveaus 's nachts zijn een goede zaak, omdat hoge cortisolniveaus het slaapgerelateerde immuunsysteem reguleren. Simpel gezegd betekent een stijging van de cortisolniveaus in de ochtend gedeeltelijk dat je energieker wordt, maar ook dat het slaapgerelateerde immuunsysteem minder actief wordt.
Moeite met wakker worden
Als je moeite hebt om 's ochtends wakker te worden, kan dat komen door een combinatie van slecht slaap, veel toxines die ervoor zorgen dat het slaapgerelateerde immuunsysteem op volle kracht moet werken, evenals een lage bijnierfunctie. Zoals gezegd zorgen de bijnieren ervoor dat je goed wakker wordt in de ochtend en vervolgens de energie hebt om de dag door te komen. Koffie wordt vaak gebruikt om 's ochtends wakker te worden, maar grote hoeveelheden koffie kunnen de bijnieren belasten, en na verloop van tijd kan er een behoefte aan koffie, evenals snelle koolhydraten, ontstaan om überhaupt de hele dag wakker te blijven. Dit kan weer leiden tot slechtere slaap, en een vicieuze cirkel is begonnen. Bijnieren hebben eiwitten nodig om goed te functioneren, en als je moeite hebt met je energieniveau in de ochtend, is het slechtste wat je kunt doen een ontbijt vol koolhydraten of helemaal geen ontbijt. De bijnieren communiceren met de lever voor een constante energievoorziening, en de lever heeft ook eiwitten nodig om optimaal te functioneren. Ontbijten vol koolhydraten leidt vaak tot een daling van de bloedsuikerspiegel door het eten van zoetigheden of het drinken van koffie om de dag door te komen, wat de vicieuze cirkel verergert.
Stress
Wanneer je je in een situatie bevindt die als stressvol wordt ervaren (emotionele stress, letsel, kou, training of ziekte), sturen je bijnieren een signaal naar de lever om meer energie, calorieën, vrij te geven voor direct gebruik. Stress leidt ook tot ontstekingen in het lichaam; de bijnieren geven dan cortisol af dat een ontstekingsremmend effect heeft. Deze afgifte van cortisol in de bloedbaan verschilt van de normale 24-uurs cyclus. Bij stress wordt dus extra veel cortisol afgegeven om het lichaam te beschermen. Na ongeveer een uur dalen de cortisolniveaus naar normale waarden, mits de bijnieren gezond zijn. Als de stress echter meer of minder constant is, zullen de bijnieren extra hard werken om continu cortisol te produceren, wat ze uiteindelijk moe maakt. Na een tijdje zal de stress de overhand krijgen en zullen de ontstekingsproducten die geproduceerd worden niet meer beheerd kunnen worden door het geproduceerde cortisol. De eerste tekenen van teveel stress zijn vaak: je voelt je extreem slaperig, raakt snel geïrriteerd, hebt weinig energie in de ochtend en de rest van de dag, ervaart zware stemmingswisselingen, spier- en gewrichtspijn en een algemeen verzwakt immuunsysteem. Zelfs allergieën kunnen verergeren door veel stress.
Bijnieren en schildklier
De bijnieren en de schildklier werken samen en problemen veroorzaken veel van dezelfde symptomen, hoewel er ook enkele verschillen zijn: problemen met energie in de ochtend, lage tolerantie voor stress en verminderde aerobe capaciteit hebben vaak met de bijnieren te maken, terwijl vermoeidheid in de middag, het gevoel van kou in het lichaam en mentale uitputting veroorzaakt kunnen worden door schildklierproblemen. De schildklier reguleert onder andere het metabolisme in het lichaam, wat het energieniveau van het lichaam bepaalt. Als deze niveaus te laag worden, ervaart het lichaam dit als een stressvolle situatie, wat de bijnieren automatisch beïnvloedt, zodat extra cortisol wordt vrijgegeven. Omgekeerd zullen uitgeputte bijnieren de ontsteking in het lichaam verhogen, zelfs door normale activiteiten, waardoor de schildklier haar werking vertraagt om het aantal ontstekingen te verminderen. Na verloop van tijd bestaat er een risico op functionele insufficiëntie van de schildklier. Continue stress beïnvloedt dus zowel de bijnieren als de schildklier. Lees hier het artikel over de schildklier.
Libido
Zowel de bijnieren als de schildklier beïnvloeden de geslachtshormonen. Goed functioneren van beide systemen betekent voor vrouwen dat de menstruatie vrijwel pijnloos en regelmatig is, en dat de libido normaal is voor zowel mannen als vrouwen. Lagere of afwezige libido kan een teken zijn dat de bijnieren uitgeput zijn.
Bijnieren en andere endocriene klieren
De bijnieren zijn ook nauw verbonden met andere endocriene klieren, zoals de hypothalamus-hypofyse-bijnier-as (HPA). Er is ook communicatie tussen de bijnieren, de thymus en het serotoninesysteem. Wanneer je voelt dat je geen controle hebt over je leven, kan dit worden gekoppeld aan de HPA-as, waarbij de bijnieren een belangrijke rol spelen. Wanneer je verdriet en apathie ervaart, kan dit echter worden gekoppeld aan de bijnieren en de thymus. Je bijnieren zijn fundamenteel om vrijwel alle veranderingen in het leven aan te kunnen, en als ze niet goed functioneren, is het moeilijk om het gevoel te hebben dat je veranderingen aankunt. Je kunt dus verdriet en depressie ervaren bij een verminderde bijnierfunctie.
Wat te doen?
Een goede manier om de bijnierfunctie te behouden, is door ze de juiste voeding te geven in plaats van externe hormonen die onvoorspelbaar negatief gedrag kunnen veroorzaken, omdat de hormoonreceptoren mogelijk niet in goede staat zijn. Bovendien kunnen bijnierhormonen van dieren auto-immuunreacties veroorzaken bij iemand die al een ontstekingsproces in het lichaam heeft door een verminderde bijnierfunctie, wat niet goed is.
Eiwitten zijn, zoals gezegd, belangrijk voor de functie van de bijnieren en kunnen het beste worden verkregen uit vlees, vis, gevogelte, eieren of schaaldieren. De bijnieren hebben ook zout nodig om normaal te functioneren, en een totale zoutbeperking is niet goed. Als je meerdere symptomen hebt van zowel bijnier- als schildklierproblemen, moet je deze tegelijkertijd behandelen. Het is dan raadzaam om supplementen te gebruiken die zowel de bijnieren als de schildklier versterken. Bovendien is het goed om te trainen op een niveau waarmee je je op dat moment comfortabel voelt, en dit niveau in de loop van de tijd te verhogen. Het belangrijkste is dat de training regelmatig plaatsvindt, meerdere keren per week, en niet met een te zware belasting in het begin. Training vermindert stress en versterkt het lichaam in het algemeen, en de bijnieren in het bijzonder. Er zijn verschillende goede supplementen voor zowel de bijnieren als de schildklier. Adrenal Response is uitstekend voor de functie van de bijnieren, maar ook voor de functie van de schildklier. CoQ10 is bijzonder nuttig voor onder andere de thymus, omdat het hele oppervlak receptoren heeft voor CoQ10. Een goed multivitamine- en mineraalsupplement is een goedkope garantie dat je dagelijks alle benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt, niet alleen voor de functie van de bijnieren, maar zodat het hele lichaam goed functioneert.
