Jodiumtekort is een veelvoorkomend probleem, vooral bij zwangere vrouwen

Jodium is een mineraal dat essentieel is voor de werking van de schildklier, de groei van de foetus en de mentale ontwikkeling van kinderen. Zwangere en borstvoedende vrouwen hebben de grootste behoefte aan jodium, en onderzoek toont aan dat velen risico lopen op een tekort.

Uit een onderzoek uit 2015 blijkt dat Zweedse vrouwen te weinig jodium via hun voeding binnenkrijgen om te voldoen aan de verhoogde behoefte tijdens de zwangerschap. Urinetests van meer dan 450 gezonde zwangere vrouwen toonden een gemiddelde waarde van 98 microgram jodium per liter aan. Dit is ver onder de aanbevolen waarde van de Wereldgezondheidsorganisatie van 150–249 microgram per liter voor zwangere vrouwen. 

Een Oostenrijkse studie uit hetzelfde jaar liet vergelijkbare resultaten zien: slechts 14 procent van de 246 zwangere vrouwen had voldoende jodium. Van deze groep namen 79 vrouwen jodiumsupplementen, en zij hadden duidelijk hogere waarden dan degenen die geen supplementen namen (97,3 μg/l tegenover 80,1 μg/l). Toch hadden ook deze vrouwen nog steeds een tekort. Volgens de onderzoekers was de dosering van 100–150 microgram kaliumjodide per dag niet voldoende en zou deze dichter bij de totale aanbevolen dagelijkse inname van 250 microgram voor zwangere vrouwen moeten liggen.

– Onze conclusie is dat vrouwen meer jodium moeten innemen als ze zwanger willen worden, zegt de auteurs van de studie Heidelinde Lindorfer en Alois Gessl van de Medische Universiteit van Wenen. Zodra de vrouwen zwanger zijn, is het te laat. De jodiumvoorraad is dan zo uitgeput dat deze niet meer voldoende kan worden aangevuld, aangezien de behoefte tijdens de zwangerschap met ongeveer 50 procent toeneemt.

Lindorfer en Gessl benadrukken dat jodium cruciaal is voor de mentale functies van de foetus, zowel vóór, tijdens als na de zwangerschap. Zelfs een lichte jodiumtekort kan een negatieve invloed hebben op de intellectuele ontwikkeling van het kind, zoals aangetoond in studies uit het Verenigd Koninkrijk en Australië.

Drastische daling van jodiuminname sinds de jaren 90

Jodium komt van nature vooral voor in zeewier, schaaldieren en zoutwatervissen, terwijl eieren en zuivelproducten kleinere hoeveelheden bevatten – mits de dieren jodiumrijk voer hebben gekregen. Melk kan ook wat jodium bevatten als de boer jodiumoplossingen heeft gebruikt voor het reinigen van melkapparatuur en de spenen van koeien.

Verschillende onderzoeken tonen aan dat veganisten het grootste risico lopen op een tekort, maar ook mensen die een paleodieet volgen met weinig vis, schaaldieren en zout, kunnen risico lopen.

Om het probleem van jodiumtekort in Zweden te verminderen, begon men in de jaren 30 met het verrijken van keukenzout met jodium. Bij de productie van keukenzout wordt zeezout geraffineerd tot alleen natriumchloride overblijft, waarna 50 microgram kaliumjodide per gram zout wordt toegevoegd, samen met antiklontermiddelen zoals natrium- of kaliumferrocyanide. 

Aangezien veel mensen het advies opvolgen om minder zout te eten, neemt het risico op jodiumtekort toe. Volgens de Zweedse Voedsel- en Warenautoriteit is de jodiuminname sinds eind jaren 90 drastisch gedaald.

Een andere oorzaak is dat steeds meer mensen de voorkeur geven aan natuurlijk zeezout en/of bergzout (zoals Himalayazout) in hun maaltijden. Himalayazout bevat van nature weinig jodium, terwijl zeezout meer kan bevatten (afhankelijk van de herkomst). Over het algemeen bevat zeezout echter minder jodium dan verrijkt keukenzout. 

Daarnaast lopen mensen die veel kant-en-klaar voedsel eten een groter risico op een tekort, aangezien verrijkt zout zelden wordt gebruikt in de voedingsindustrie.

Balans is belangrijk

Jodium is essentieel voor de gezondheid, maar een teveel is ook niet goed. Terwijl een tekort kan leiden tot hypothyreoïdie (een traag werkende schildklier) en struma, kan een teveel hyperthyreoïdie (een overactieve schildklier) of juist hypothyreoïdie veroorzaken. Dit laatste komt doordat een overmaat aan jodium de productie van schildklierhormonen kan blokkeren. 

Bij een ernstig tekort moet de inname voorzichtig worden verhoogd, omdat het lichaam in die situatie extra efficiënt jodium opneemt. Het is belangrijk om de inname geleidelijk te verhogen tot het juiste niveau.

Daarnaast is het cruciaal om voldoende selenium en ijzer binnen te krijgen. Selenium beschermt de schildklier tegen schade bij een hoge jodiuminname, en ijzer is nodig voor de aanmaak van een enzym dat ervoor zorgt dat jodium goed in het lichaam werkt.

Als je weet dat je te weinig jodium binnenkrijgt, kun je ons effectieve jodiumsupplement gebruiken of hier meer lezen over jodium.

Het is wateroplosbaar en daardoor minder gemakkelijk te overdoseren dan kaliumjodide.

Author and Reviewer